Hoe Je Weet

December 2014

Ik heb Villehardouin's kroniek van de Vierde Kruistocht minstens twee keer gelezen, misschien drie keer. En toch, als ik alles moest opschrijven wat ik me ervan herinner, betwijfel ik of het meer zou zijn dan een pagina. Vermenigvuldig dit met enkele honderden, en ik krijg een ongemakkelijk gevoel als ik naar mijn boekenplanken kijk. Wat is het nut van al deze boeken lezen als ik er zo weinig van onthoud?

Aantal maanden geleden, terwijl ik Constance Reid's uitstekende biografie van Hilbert las, ontdekte ik, zo niet het antwoord op deze vraag, dan toch iets waardoor ik me er beter over voelde. Ze schrijft:

Hilbert had geen geduld met wiskundige colleges die de studenten vulden met feiten, maar hen niet leerden hoe ze een probleem moesten formuleren en oplossen. Hij zei hen vaak dat "een perfecte formulering van een probleem al de helft van de oplossing is."

Dat leek me altijd een belangrijk punt, en ik was er nog meer van overtuigd na het van Hilbert zelf te hebben gehoord.

Maar hoe was ik in de eerste plaats in dit idee gaan geloven? Een combinatie van mijn eigen ervaring en andere dingen die ik had gelezen. Niets waarvan ik me op dat moment kon herinneren! En uiteindelijk zou ik vergeten dat Hilbert het ook had bevestigd. Maar mijn toegenomen geloof in het belang van dit idee zou iets blijven wat ik uit dit boek had geleerd, zelfs nadat ik vergeten was dat ik het had geleerd.

Lezen en ervaring trainen je model van de wereld. En zelfs als je de ervaring of wat je hebt gelezen vergeet, blijft het effect ervan op je model van de wereld bestaan. Je geest is als een gecompileerd programma waarvan je de broncode kwijt bent. Het werkt, maar je weet niet waarom.

De plek om te zoeken naar wat ik heb geleerd van Villehardouin's kroniek is niet wat ik me ervan herinner, maar mijn mentale modellen van de kruistochten, Venetië, middeleeuwse cultuur, belegeringsoorlogen, enzovoort. Wat niet betekent dat ik niet aandachtig had kunnen lezen, maar in ieder geval is de oogst van het lezen niet zo jammerlijk klein als het lijkt.

Dit is een van die dingen die achteraf voor de hand lijken te liggen. Maar het was een verrassing voor mij en vermoedelijk voor iedereen die zich ongemakkelijk voelde bij (ogenschijnlijk) zoveel vergeten wat ze hadden gelezen.

Het besef ervan doet meer dan je een beetje beter laten voelen over het vergeten, hoewel. Er zijn specifieke implicaties.

Bijvoorbeeld, lezen en ervaring worden meestal op het moment dat ze gebeuren "gecompileerd", met behulp van de staat van je hersenen op dat moment. Hetzelfde boek zou op verschillende momenten in je leven anders worden gecompileerd. Wat betekent dat het zeer de moeite waard is om belangrijke boeken meerdere keren te lezen. Ik had altijd wat bedenkingen bij het herlezen van boeken. Ik vergeleek lezen onbewust met werk zoals timmerwerk, waarbij het opnieuw moeten doen van iets een teken is dat je het de eerste keer verkeerd hebt gedaan. Terwijl nu de uitdrukking "al gelezen" bijna verkeerd gevormd lijkt.

Intrigerend is dat deze implicatie niet beperkt is tot boeken. Technologie zal het steeds mogelijk maken om onze ervaringen opnieuw te beleven. Wanneer mensen dat vandaag doen, is het meestal om er weer van te genieten (bijvoorbeeld bij het bekijken van foto's van een reis) of om de oorsprong van een bug in hun gecompileerde code te vinden (bijvoorbeeld toen Stephen Fry erin slaagde de traumatische ervaring uit zijn kindertijd te herinneren die hem ervan weerhield te zingen). Maar naarmate technologieën voor het opnemen en afspelen van je leven verbeteren, kan het voor mensen gebruikelijk worden om ervaringen te herbeleven zonder enig doel, simpelweg om er opnieuw van te leren zoals men zou doen bij het herlezen van een boek.

Uiteindelijk kunnen we niet alleen ervaringen afspelen, maar ook indexeren en zelfs bewerken. Dus hoewel niet weten hoe je dingen weet, deel van het mens-zijn mag zijn, is het dat misschien niet.

Dank aan Sam Altman, Jessica Livingston en Robert Morris voor het lezen van concepten hiervan.